Tandradbaan

Naast de grote H0 baan, gebaseerd op het Märklin systeem, zijn er ook een aantal kleinere banen te vinden op de zolder. Deze maken deel uit van de totale H0 baan. Eén van deze kleinere banen is een tandradbaan, gebaseerd op het gelijkstroomsysteem van Fleischmann. Drie locjes uit het assortiment van Fleischmann zijn geschikt voor een tandradsysteem, een 3-assig tenderlokje 80 005, een tenderlok met asindeling 1C “Edelweiss” en 2-assig elektrisch locje ELB 12. Een pendelautomaat zorgt voor continue treinbewegingen tussen station Triberg en een hoger gelegen grensstationnetje met twee sporen. De pendelautomaat is een ontwerp van Paul Molenaar. Vertreksein door middel van een fluitsignaal en HF-verlichting zorgen voor een compleet geheel. En een modelspoorbaan is niets zonder scenery.

De volgende fotoserie laat zien wat voor een kwaliteit we huis hebben als het gaat om scenerybouw. Iets waar we als vereniging trots op zijn dat we leden hebben die dit kunnen bouwen.
Foto’s : Eddy Ikkersheim
Het begint met een kale plek. Om de relaistechniek van het depot Triberg en station Triberg aan het oog te ontrekken wordt er op deze plek een berg opgeworpen.
Na enig timmerwerk, plooien van kippengaas, behangen met papieren handdoekjes, bewerken van piepschuim en het besmeren met gips ontstaat het bergmassief voor de tandradbaan. Het enkelsporige traject met tandrad is reeds aangelegd.
De belangrijkste gebouwen hebben hun plek gekregen. Bovenaan een klein grensstation, daaronder een grenspost voor het overige verkeer.

Het grensstation voor het treinverkeer in de berg in aanbouw. Oud verpakkingsmateriaal dient onder andere als ondergrond voor de rotsen..

Ook de grenspost voor het overige verkeer is reeds geplaatst.

De eerste proefritten. Het is altijd belangrijk eerst de techniek goed te testen voordat de scenery verder wordt afgebouwd. De rails en het functioneren van de pendelautomaat worden uitvoerig getest om naderhand niet voor verrassingen komen te staan.
De basiskleuren zijn aangebracht. Tijdens het drogen is het afwachten of het gewenste effect is bereikt. Na meerdere keren andere mengverhoudingen toe te passen wordt uiteindelijk het gewenste resultaat bereikt.
De ondergrond wordt bedekt met grasland en er worden steeds meer details aangebracht.
Geniet van het eindresultaat.
De grensposten van bovenaf gezien.

Tandrad stoomlocomotief met Edelweiss wagons.

Tandradbaan Digitaal

Helaas begon de besturing van de Tandradbaan ons hoofdpijn te bezorgen. Paul Molenaar is ons een aantal jaren geleden ontvallen en hij was DE specialist op het gebied van relaistechnieken. Als  PTT’er heeft hij jarenlang gesleuteld aan elektro-mechanische telefooncentrales in een tijd dat een techneut nog elk weerstandje en relaiscontact moest kunnen benoemen. Met hem verdween op onze zolder ook de kennis van dit soort verfijnde relaistechnieken. Helaas was de bijbehorende documentatie niet zijn sterkste punt waardoor het voor ons onmogelijk bleek de relaisbak te blijven onderhouden.

De ervaring die we inmiddels hadden opgedaan met de digitale besturing heeft ons doen besluiten de Tandradbaan te digitaliseren. De Tandradbaan is opgenomen in de besturing van station Triberg. Uit respect voor het werk van Paul is als enige de stoomfluit, die het vertrek van de loc’s aankondigt, overgenomen van de oude besturing.

Wat hadden we nodig:

  • OM32serial voor de aansturing van merendeel van de seinen.
  • Conrad Schakeldecoder voor een deel van de seinen.
  • Magneetpulsdecoder voor sturing van de wissels en het vertreksein.
  • BMD16N-SD terugmeldmodule.
  • Uitbreiding van het aantal seinen.
  • ESU lokpilot V3 multiprotocol locdecoders.
  • Lichtstrips voor de binnenverlichting van rijtuigjes.

De OM32serial en de magneetpulsdecoder waren reeds beschikbaar in verband met station Triberg, de schakeldecoder hadden we nog liggen. De BMD16N-SD is een terugmeldmodule die geschikt is voor gelijkstroom en verzorgt de bezetmelding.

De BR 80 en het Edelweiss zijn omgebouwd naar digitaal. De BR 80 is voorzien van nieuwe front-/sluitlichten d.m.v. led’s. Van de Edelweiss zijn de oorspronkelijke lampjes blijven zitten en aangesloten op de locdecoder. In de nieuwe treinenloop was een dieseltje opgenomen die alleen boven in berg heen en weer zou pendelen. De motor van dit dieseltje bleek echter onbetrouwbaar, hij wil af en toe niet starten, wat natuurlijk hinderlijk is als dit in de berg uit het zicht gebeurt. We worden allemaal wat ouder en die klimpartijen achterin die berg willen wij het liefst vermijden. Dus is er door één van onze leden een nieuwe locje op de kop getikt op een beurs. Een tweede BR 80 die inmiddels ook is omgebouwd.

Nadat de ombouw gereed was bleek dat de oorspronkelijk gebruikte rails niet geschikt was voor het tandradsysteem. De spoorstaafhoogte bleek te laag waardoor de loc letterlijk op zijn tandwiel reed. De stroomafname van het locje was daardoor zeer slecht en de loop van de loc was bizar; het leek wel een waggelende eend. De stroomafname was in de oude situatie opgelost door de rijspanning van de rijtuigjes af te nemen en door te voeren naar het locje. Dit was bij de Edelweiss niet goed mogelijk. Er is toen het drastische besluit genomen ook de rails te vervangen voor de originele Fleischmann rails en nieuwe tandrad.

Het sporenplan als onderdeel van station Triberg in Koploper.
Dit is een eerdere versie. De huidige “productie” versie wordt hier zo mogelijk geplaatst.

De bedrading vanaf de baan netjes afgewerkt op LSA+ stroken met direct daarnaast de benodigde electronica. De schakeldecoder en de BMD16N-SD terugmelddecoder.

De printen met daarop de magneetpulsdecoders voor de wisselsturing voor Triberg en de Tandradbaan. Tevens bevindt zich in dit rekje de print met daarop het fluitcircuit uit de oorspronkelijk relaisbak.
De aansturing van het fluitcircuit gebeurt vanuit de magneetpulsdecoders.

De twee OM32Serial printen die zowel voor het station Triberg als voor de Tandradbaan worden gebruikt.

De Edelweiss stomer en het dieseltje op hun opstelspoor in de berg.
Door de startproblemen van het dieseltje heeft deze het veld moeten ruimen voor een tweede BR 80.

Documentatie Tandradbaan

Een goede documentatie is zeer belangrijk om bij een grote baan als de onze overzicht te blijven houden. Zeker als er storingen gaan optreden is het van belang dat je weet wat wat is en dat je weet hoe één en ander samenwerkt. Een goed programma om bijvoorbeeld de bedrading van de baan te registreren is het programma sPlan. Dit is een programmma om elektrische schema’s te tekenen en is zeer flexibel in het aanmaken van eigen symbolen en componenten. En natuurlijk is een programma als MS Excel ideaal om één en ander te registreren. Een paar voorbeelden:

Documentatie van:
Bekijken
Bedrading
Seinen
Schema digitale componenten
Verdeler Tandradbaan
Verdeler Triberg